वर्क फ्रॉम होम करताना मानसिक तणाव टाळण्याचे सर्वोत्तम उपाय: आरोग्य आणि उत्पादकतेत वाढ करण्यासाठी प्रभावी सवयी
सूचना: हा लेख फक्त माहितीच्या उद्देशाने आहे आणि कोणत्याही आरोग्य समस्येसाठी प्रथम आपल्या चिकित्सकाशी सल्लामसलत करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे
वर्क फ्रॉम होम म्हणजे बाहेरच्या गडबडीपासून मुक्ती मिळवून घरबसल्या आरामात काम करण्याची संधी, पण यासोबतच सततच्या स्क्रीन टाइममुळे डोळ्यांवर होणारा ताण, एकाच ठिकाणी बसल्याने वाढणारा आळस, ऑफिस आणि वैयक्तिक जीवन यातील सीमारेषा पुसट होणे आणि सतत ऑनलाइन राहण्याची गरज यामुळे मानसिक तणाव वाढू शकतो. अनेकांना घरातील वातावरणात काम करण्याचा आनंद वाटतो, तर काहींना ऑफिसमधील शिस्त आणि संरचित वेळापत्रकाची सवय असल्याने घरून काम करताना मन स्थिर ठेवणे कठीण जाते. अशा परिस्थितीत, मानसिक तणाव कमी करण्यासाठी काही प्रभावी उपाय केल्यास घरून काम करतानाही उत्साह आणि कार्यक्षमता टिकवून ठेवता येईल.
१) ठराविक वेळा ठेवा आणि ऑफिससारखे वेळापत्रक तयार करा.
वर्क फ्रॉम होमचा सर्वात मोठा तोटा म्हणजे न ठरलेले तास आणि वेगवेगळ्या वेळी काम करणे, यामुळे मानसिक थकवा वाढतो. सकाळी ठराविक वेळी उठणे, कामाला सुरुवात करणे आणि विश्रांतीसाठी वेळ देणे हे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
२) घरातील काम आणि ऑफिसचे काम यामध्ये स्पष्ट सीमारेषा ठेवा.
घरच्या जबाबदाऱ्या आणि ऑफिसच्या जबाबदाऱ्यांमध्ये गोंधळ होऊ नये म्हणून कामाचे निश्चित क्षेत्र तयार करा. एका ठराविक जागेवरच लॅपटॉप ठेवावा आणि ती जागा ऑफिससारखी व्यवस्थित ठेवावी.
३) दर दोन तासांनी छोटा ब्रेक घ्या आणि काही मिनिटे शरीर ताणून मोकळे करा.
सातत्याने स्क्रीनसमोर बसल्याने डोळ्यांवर आणि मेंदूवर ताण येतो, त्यामुळे लहानशा ब्रेक्समुळे ताजेतवाने वाटते.
४) सकस आहार आणि पुरेशी झोप घ्या.
वर्क फ्रॉम होममुळे फास्ट फूड, चहा-कॉफीचा अतिरेक होतो, यामुळे आरोग्य बिघडते आणि तणाव वाढतो. संतुलित आहार आणि पुरेशी झोप मानसिक शांतता राखण्यास मदत करते.
५) स्वतःसाठी वेळ काढा आणि मनःशांतीसाठी ध्यान किंवा श्वसनाचे व्यायाम करा.
मन शांत ठेवण्यासाठी दररोज काही मिनिटे ध्यान किंवा खोल श्वासोच्छ्वासाचे व्यायाम करावेत. यामुळे कामाच्या तणावाचा परिणाम कमी होतो आणि एकाग्रता वाढते.
६) वर्क-लाइफ बॅलन्स राखा आणि “वर्क मोड” आणि “पर्सनल मोड” यामधील अंतर जपण्याचा प्रयत्न करा.
ऑफिसच्या बाहेर असलो तरी सतत इमेल, कॉल्स, व्हिडिओ मीटिंग्स यामुळे मेंदू तणावाखाली राहतो, त्यामुळे ऑफिस संपल्यानंतर डिजिटल डिटॉक्स करणे आवश्यक आहे.
७) व्यायामाला वेळ द्या आणि शरीर सक्रिय ठेवा.
घरी बसून सतत काम करत राहिल्याने निष्क्रियता वाढते, जी मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यासाठी हानिकारक ठरते. हलकासा योगा, स्ट्रेचिंग किंवा चालणे यामुळे ताजेतवाने वाटते.
८) सोशल इंटरॅक्शनला प्राधान्य द्या.
घरून काम करताना एकटेपणा जाणवतो, सहकाऱ्यांशी किंवा मित्रपरिवाराशी नियमित संवाद ठेवल्यास मानसिक तणाव दूर होतो.
९) अनावश्यक मल्टीटास्किंग टाळा आणि कामाला प्राधान्यक्रम द्या.
अनेक गोष्टी एकाच वेळी करण्याच्या प्रयत्नात मनावर अधिक ताण येतो. कामांची यादी तयार करून त्यानुसार नियोजन केल्यास तणाव कमी होतो.
१०) स्वतःच्या मानसिक आरोग्याकडे लक्ष द्या आणि वेळोवेळी स्वतःचा आढावा घ्या.
कामाच्या तणावामुळे जर सतत चिडचिड, थकवा किंवा उदास वाटत असेल, तर ब्रेक घ्या, समुपदेशकांचा सल्ला घ्या किंवा स्वतःसाठी काहीतरी सकारात्मक करा.
वर्क फ्रॉम होम करताना मानसिक तणाव कमी करण्यासाठी या १० उपायांचा अवलंब केल्यास आपली उत्पादकता वाढेल, आरोग्य सुधारेल आणि कामाचा ताण जाणवणार नाही. घरी काम करताना स्वतःला वेळ देणे, आरोग्याकडे लक्ष देणे आणि ऑफिसचे स्पष्ट वेळापत्रक ठेवणे हे तणावमुक्त जीवनासाठी महत्त्वाचे आहे. घरातून काम करताना स्वत:साठी मानसिक आरोग्य-स्नेही वातावरण तयार करणे अत्यंत गरजेचे आहे, जेणेकरून काम आणि वैयक्तिक जीवन दोन्ही आनंददायक राहतील.
